Wskaźnik rotacji zapasów – czym jest i jak go obliczać

Jest wiele czynników, które wpływają na efektywną i odpowiednią działalność przedsiębiorstwa. Jednym z nich jest umiejętne zarządzanie zasobami magazynowymi. Wśród wielu parametrów, pomagających ocenić skuteczność tego zarządzania, jest tak zwany wskaźnik rotacji zapasów.

Czym dokładnie jest wskaźnik rotacji zapasów? Na czym polega? Jak go obliczy? Jak można wykorzystać wiedzę o nim podczas planowania procesów magazynowych? I co jeszcze warto o tym wiedzieć? Wszystkie odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się poniżej. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem.

Czym jest wskaźnik rotacji zapasów?

Zacznijmy od tego czym w ogóle jest rotacja zapasów. Najprościej rzecz ujmując jest to przepływ zapasów w ramach procesów biznesowych, które realizuje przedsiębiorstwo. To po prostu droga, którą przechodzą zapasy magazynowe. Droga, która zaczyna się w momencie ich dostarczenia do magazynu, a kończy na sprzedaży gotowego produktu.

Czym zatem jest wskaźnik rotacji zapasów? Jest to parametr, jaki określa sprawność w związku z wymianą w magazynie firmy. Obliczenie wartości daje szansę na określenie, jak długo dane zapasy leżą w magazynie, póki nie zostaną pobrane w celu przetworzenia ich w procesie produkcyjnym. Albo póki nie zostaną obrane do przetworzenia.

Na czym polega różnica między wskaźnikiem rotacji zapasów a cyklem rotacji zapasów?

Często oba te pojęcia bywają wykorzystywane wymiennie. Warto jednak wiedzieć, że parametry te nie są tym samym i należy je rozróżniać. Na czym więc polega różnica?

• Wskaźnik rotacji zapasów. Inaczej wskaźnik obrotowości. Umożliwia określenie, ile razy, w danym okresie rozliczeniowym przedsiębiorstwo odtworzyło stan zapasów. Chodzi dokładnie o przekształcenie posiadanych zapasów magazynowych w produkty albo ich sprzedaż.
• Cykl rotacji zapasów. Inaczej jest to wskaźnik rotacji w dniach. Określa, jak wiele dni przedsiębiorstwo potrzebuje na to, aby zapasy zostały w całości wykorzystane. Chodzi tu o przekształcenie w produkty i późniejsze sprzedanie tych produktów.

Oba te wskaźniki umożliwiają więc spojrzenie na rotację zapasów z obu stron. Określają one stopień efektywności zarządzania danym magazynem.

Jak obliczyć wskaźnik rotacji zapasów?

Wzór na obliczanie wskaźnika rotacji zapasów to: koszt własny sprzedaży w roku podzielony przez średnią wartość zapasów w roku. Wynik, jaki otrzymamy to właśnie wskaźnik rotacji zapasów w razach. W ciągu roku.

Nieco inaczej oblicza się wskaźnik rotacji w dniach. Czyli wspomniany wcześniej cykl rotacji zapasów. Wzór w tym przypadku jest taki: średnia wartość zapasów podzielona przez koszt własny sprzedaży. Wynik pomnożony przez 365. Oczywiście w przypadku gdy wyliczenie ma dotyczyć roku.

Wysoki a niski wskaźnik rotacji zapasów

Oczywistym jest fakt, że firmy, które szybciej pozbywają się zapasów osiągają znacznie lepsze wyniki biznesowe. Warto wiedzieć, że i dłużej produkt „leży’, tym większa będzie kwota jego przechowywania. To również mniej powodów, dla których potencjalni klienci będą w potrzebie wracać po nowe produkty do danej firmy.

• Wysoki wskaźnik rotacji zapasów. Taki wskaźnik oznacza mocną sprzedaż albo niewystarczające zapasy magazynowe. Mocna sprzedaż jest oczywiście pożądana. Małe zapasy często prowadzą do utraty kontraktów. Wskaźnik rotacji zapasów, który ciągle rośnie, to pozytywna oznaka w kontekście wyników handlowych. Generuje jednak inne wyzwania w zakresie logistyki czy magazynowania.
• Niski wskaźnik rotacji zapasów. Ten wskaźnik cechuje nieco słabszą sprzedaż i zazwyczaj większe zapasy, czyli po prostu ich nadmiar. Czasem wskazuje to na problemy ze sprzedażą towaru, na przykład przez zbyt słaby marketing. Często zdarza się również, że taki wskaźnik rotacji zapasów to jeden z zabiegów strategicznych. Stosuje się go na przykład wówczas, gdy firma spodziewa się wzrostu cen albo niedobory.

Podsumowanie

Wskaźnik rotacji zapasów jest więc istotnym rodzajem danych, który potrzebny jest dla wyników finansowych całej firmy. Głównie dotyczy to tych produktów, które łatwo się psują i w przypadku których, istotną rolę odgrywa czas. Takie produkty to chociażby produkty spożywcze czy czasopisma. Niesprzedane zapasy znane są jako martwe, ewentualnie przestarzałe.