Czym jest macierz Kraljica – wszystko co warto o tym wiedzieć

Obecnie zakupy w danej firmy są istotnym elementem, potrzebnym do tego, aby przedsiębiorstwo funkcjonowało na rynku. Właśnie poprzez właściwe strategie zakupowe organizacja może zyskać sporą przewagę nad jej konkurencją. W tym celu nie raz przeprowadza się szereg analiz, a wszystkie z nich zaliczają się do sourcingu. Narzędziem, które wspomaga ten sourcing często jest właśnie macierz Kraljica.

Czym dokładnie jest macierz Kraljica? Na czym polega? Do czego jest wykorzystywana? I co jeszcze warto o tym wiedzieć? Odpowiedzi na wszystkie te i inne pytania znajdują się poniżej. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem.

Czym jest macierz Kraljica?

Najprościej rzecz ujmując macierz Kraljica to pewne narzędzie analityczne, które służy wielu przedsiębiorstwom. Narzędzie opracował doktor Peter Kraljica w roku 1983. Co jest głównym założeniem i jednocześnie celem tej metody analitycznej? Przede wszystkim jest to podział kategorii produktów czy dostawców. Podział ten najczęściej występuje ze względu na wartości tych dostawców.

Na opisane wyżej wartości składają się bardzo różne czynniki. Przede wszystkim są to jednak wydatki, czy ocena ryzyka zakupowego. Ocena, która wiąże się chociażby z jakimś nowym dostawcą albo zakupem produktu, który nie został jeszcze przetestowany.

Podczas planowania każdej strategii zakupowej w danej organizacji, korzystając z macierzy Kaljica, bierze się pod uwagę dwa główne wymiary. Jest to wpływ danego produktu na wynik finansowy przedsiębiorstwa oraz ryzyko. Ryzyko to ma związek z dostawami. Właśnie na tej bazie selekcjonuje się cztery podstawowe grupy produktów.

Cztery grupy produktów w macierzy Kaljica

Jak już wspomnieliśmy wcześniej w macierzy Kaljica wskazuje się na cztery główne grupy produktów. Warto wiedzieć, że każda z tych grup charakteryzuje się trochę innym sposobem budowania relacji z dostawcami. To sprawia, że jednocześnie każda z nich wiąże się z nieco inną strategią sourcingową. Każdej z tych grup dotyczą również inne narzędzia, których używa się w celu osiągnięcia jak najbardziej optymalnych wyników. Cztery grupy w macierzy Kaljica to:

• Produkty standardowe. Należą do niej takie produkty, które nie wywierają wielkiego wpływu na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Dlatego też ryzyko, które wiąże się z dostawcami jest raczej niskie. Nie wymaga również jakichś szczególnych zabezpieczeń. Co można zaliczyć do produktów standardowych? Chociażby przejazdy służbowe albo materiały potrzebne w biurze. Wybór odpowiedniego przedsiębiorstwa jest tutaj uzależniony od możliwości realizacji znacznie większych zamówień. Ci dostawcy, którzy to umożliwiają, chętni są również przedstawiać korzystne rabaty.
• Wąskie gardła. To kolejna grupa produktów z macierzy Kaljica. Wpływ tej grupy na całkowity wynik finansowy przedsiębiorstwa nie ma jakiegoś szczególnego znaczenia. Grupa ta jednak wiąże się z pewnym ryzykiem, które związane jest z dostawcami. Chodzi tu o bardzo specyficzne produkty na zamówienie. W sytuacji utraty dostawcy, często może występować problem ze znalezieniem innego dostawcy. Takiego, który dostarczy ten właśnie towar. Strategia ta zazwyczaj oparta jest więc na ciągłym poszukiwaniu kolejnych dostawców. Może to być również niejako upraszczanie produktów, aby łatwiej było znaleźć następne źródło.
• Produkty dźwignie. Ta grupa z koli ma olbrzymi wpływ na sytuację finansową przedsiębiorstwa. Ryzyko odnośnie dostawców nie jest jednak duże. Dlatego więc korzysta się w tym przypadku ze strategii konkurencji rynkowej. Jest wielu dostawców, którzy mogą zaoferować dane produkty w optymalnej cenie. Zaliczają się do nich na przykład surowce, czy produkty tak zwane nisko przetworzone. Generując produkty, które zwane są właśnie dźwigniami, zazwyczaj korzysta się z przetargów.
• Produkty strategiczne. To ostatnia z grup produktów w macierzy Kaljica. Ma ogromne znaczenie dla działania całego przedsiębiorstwa. To produkty, które organizacja kupuje w sporych ilościach w konkretnych przedziałach czasowych. Korzysta się w tym przypadku z takich narzędzi, jak program rozwoju dostawcy.

Macierz Kaljica a praktyki zakupowe

Większość praktyk związanych z zakupami jest uniwersalna. Wpływa więc na niemal wszystkie pozycje, które przypisane są do czterech grup produktów. Jedno narzędzie jest szczególnie związane z produktami z grupy produktów standardowych. Są to tak zwane e-katalogi. Korzysta się z nich, aby zautomatyzować zakupy, chociażby materiałów biurowych. Nie jest to rozwiązanie optymalne dla pozostałych grup produktów.

Wiedząc, że znaczna część praktyk może być śmiało wykorzystywana w przypadku wszystkich grup, można wynieść z tego pewne korzyści. Rozwiązując problemy dotyczące jednej z grup, można skorzystać z narzędzi wdrożonych, również w tych pozostałych.

Niewątpliwie macierz Kaljica umożliwia redukcję kosztów oraz optymalizację całej strategii sourcingowej. Pracownicy, którzy pracują w dziale zakupowym mają szansę na większość przejrzystość. Dzięki temu mogą wypracować właściwe narzędzia do organizacji poszczególnych grup produktów.